Verpleegkundige met bed SBARR SBAR

SBAR is een instrument dat in de gezondheidszorg gebruikt wordt om snel en compleet te communiceren. Met name in het ziekenhuis, maar ook in de ouderenzorg en bij bijvoorbeeld een medische overdracht wordt het ingezet.

SBAR en het ontstaan ervan

Zorgprofessionals die werkzaam zijn in ziekenhuizen in de Verenigde Staten, hadden in de jaren 90 van de vorige eeuw behoefte aan een nieuwe manier van vlot en correct communiceren in acute en bedreigende situaties van hun patiënt. De SBAR methode werd opgesteld en werd vanaf dat moment met veel enthousiasme gebruikt. SBAR (of de uitgebreidere SBARR) is een makkelijk te onthouden hulpmiddel om adequaat en vlot te communiceren over de situatie van een patiënt. Sinds 2007 wordt de methode of instrument ook in Nederland gebruikt. Voor een Nederlands voorbeeld lees je verder.

Om te oefenen met een praktijkvoorbeeld kun je kijken op onze oefenpagina.

Wat is de betekenis van SBAR(R)?

De letters van de SBAR staan voor:
Situation (oftewel, situatie)
Background (oftewel, achtergrond)
Assesment (oftewel, beoordeling)
Reccommendation (oftewel, aanbeveling)
Wanner SBAR wordt uitgebreid tot SBARR, staat de tweede letter R voor: ‘Repeat’ (herhaal).

Waarvoor wordt SBAR gebruikt?

Met name in Nederlandse ziekenhuizen wordt de SBARR / SBAR methode veelvuldig gebruikt. Ook in het werk op de ambulance wordt middels de methodiek gecommuniceerd, bijvoorbeeld bij de ABCDE overdracht. Vooral verpleegkundigen en artsen, maar ook andere zorgprofessionals zoals verpleegkundig specialisten, zijn opgeleid en getraind om op deze manier te communiceren met elkaar. Ook tijdens het klinisch redeneren wordt gebruikt gemaakt van de SBARR. Veel instellingen hebben een eigen zakkaartje ontwikkelt die zij aan hun medewerkers uitdelen.


Hoe gebruik je de SBAR? Een voorbeeld

Tijdens de communicatie over een casus van een patiënt, zorgt de zendende zorgverlener voor een goede voorbereiding van het gesprek. Zorg dus als verpleegkundige dat je de nodige patiëntengegevens hebt verzameld. Denk daarbij aan naam en geboortedatum van de patiënt, laatst gemeten vitale functies, gebruikte medicatie, voorgeschiedenis, relevante zaken of eventueel laboratoriumwaarden).

Wanneer tijdens het gesprek de SBARR-methode wordt gebruikt, kan dat er als volgt uitzien. Let op: onderstaande situatie is een voorbeeld. Iedere situatie is anders en behoeft dan ook andere invulling.

SBAR stap voor stap uitgelegd

S (situation):

Wat is de situatie waarover je belt? Wat is jouw relatie tot de patiënt en vertel kort iets over het probleem.
Bijvoorbeeld: “Ik ben de verpleegkundige van vanavond en ik bel over patiënt Jansen, geboren op 16 augustus 1945. Deze patiënt is vanavond op onze verpleegafdeling opgenomen. Ik bel omdat zijn saturatie steeds meer dalende is en ik maak mij zorgen.”

B (background):

De opnamereden, medicatielijst, eventuele allergieën of laboratoriumuitslagen en vitale functies die je hebt gemeten.
Bijvoorbeeld: “Dhr. Jansen is opgenomen met een pneumonie en is tevens bekend met COPD. Hij heeft vanavond eenmaal morfine 5 mg subcutaan gehad wegens benauwdheid.”

of

“Mevrouw van Houwen ligt sinds drie dagen op onze verpleegafdeling traumatologie opgenomen wegens fibulafractuur (kuitbeen). Daarvoor is zij twee dagen geleden geopereerd. Zij geeft nu sinds een uur heftige pijn op de operatieplaats aan in toenemende mate. De huid rondom de wond ziet erg rood en pussig, geel van kleur. Het been is ook zichtbaar dikker dan het niet aangedane been. Dat was gisteren nog niet het geval. Ik heb haar een uur geleden 5 mg oxycodon snelwerkend gegeven, maar de pijn is nog niet afgenomen.”

A (assessment):

Wat is je eigen beoordeling van de situatie? Wat zou er aan de hand kunnen zijn, denk je zelf? Of wanneer je het niet weet kun je dat ook zeggen.
Bijvoorbeeld: “Ik merk dat zijn saturatie in een tijdsbestek van 30 minuten verder zakt en hij toenemend benauwd is. Ik weet niet goed wat het kan zijn.”

R (reccommendation):

Wat is je aanbeveling of wat wil je wat er gaat gebeuren? Als je wilt dat de arts komt kijken, kun je dat ook zeggen.
Bijvoorbeeld: “Ik zou graag willen dat je langskomt om de patiënt zelf te beoordelen.”

R (repeat):

Herhaal het antwoord van de ander om zo eventuele fouten voor te zijn.
Bijvoorbeeld: “Dus je wilt dat ik alvast morfine 5 mg subcutaan geef en meneer alvast vernevel en dat je met 5 minuten hier zal zijn.”

Het mag voor zich spreken dat SBARR communicatie en ook de patiëntveiligheid ten goede komt bij een juiste uitvoering en gebruik ervan. Om te oefenen met een voorbeeld uit de praktijk kun je kijken op onze oefenpagina. De meeste zorginstellingen hebben een eigen zakkaartje uitgegeven voor hun zorgprofessionals.