De functie van verpleegkundig specialist (VS) wordt in dit artikel uitgebreid besproken. De functie en opleiding tot VS’er ontstond door de toenemende druk in de gezondheidszorg. De verpleegkundig specialist fungeert tussen de arts en verpleegkundige, waarbij zij zelfstandig patiënten behandelt. Waar gesproken wordt over zij, worden alle personen bedoeld.
Wat is een verpleegkundig specialist?
Een verpleegkundig specialist is een verpleegkundige die op masterniveau is gespecialiseerd in een bepaald gebied van de gezondheidszorg, zoals cardiologie, oncologie, geestelijke gezondheidszorg (GGZ) of huisartsenzorg.
De VS is wettelijk bevoegd om een zelfstandige behandelrelatie aan te gaan met patiënten. Deze bevoegdheid is verkregen door het diploma Master of Advanced Nursing Practice (MANP) te behalen (NLQF-niveau 7). Een VS heeft zich gespecialiseerd in de algemene gezondheidszorg (AGZ) of geestelijke gezondheidszorg (GGZ).
De verpleegkundig specialist combineert verpleegkundige behandelingen met medische handelingen binnen het eigen deskundigheidsgebied. Het verschil met de vergelijkbare masterstudie Physician Assistant is dat de Physician Assistant (PA) vaak meer medisch werkzaam is.
Wat doet een verpleegkundig specialist?
De taken van de verpleegkundig specialist kunnen variëren, maar omvatten meestal:
Diagnostiek en behandeling: Verpleegkundig specialisten zijn bevoegd om patiënten te evalueren, medische anamnese af te nemen, lichamelijk onderzoek uit te voeren en diagnostische tests aan te vragen (bloedafname, radiologie). Ze zijn ook bevoegd om medicatie voor te schrijven en behandelplannen te ontwikkelen en uit te voeren.
Patiëntenzorg en counseling: Ze bieden uitgebreide zorg en ondersteuning aan patiënten en hun families. Dit omvat het verstrekken van educatie over gezondheid en ziekte, het begeleiden van patiënten bij levensstijlveranderingen en het bieden van emotionele ondersteuning.
Samenwerking en overleg: Verpleegkundig specialisten werken vaak in multidisciplinaire teams, waar ze samenwerken met artsen, verpleegkundigen, therapeuten en andere zorgverleners om de best mogelijke zorg te bieden. Ze nemen deel aan patiëntenbesprekingen, adviseren over behandelplannen en coördineren de zorg.
Onderzoek en onderwijs: Naast hun klinische taken zijn verpleegkundig specialisten vaak betrokken bij onderzoek en onderwijs. Ze kunnen deelnemen aan klinische onderzoeken, nieuwe behandelmethoden ontwikkelen en onderwijs geven aan zowel patiënten als collega’s.
Wil je weten waar de VS werkzaam kan zijn? Lees het artikel over werkvelden van de verpleegkundig specialist.
Wat zijn de toelatingseisen voor de opleiding tot verpleegkundig specialist?
Om verpleegkundig specialist te worden, moet je eerst een bachelordiploma (hbo) in de verpleegkunde behalen en geregistreerd worden als verpleegkundige. Vervolgens moet je een masteropleiding (Master of Advanced Nursing Practise) volgen, waarbij je je specialiseert in een specifiek domein, zoals acute zorg, geriatrie, kindergeneeskunde of een andere specialiteit.
Soms wordt een inservice (mbo) diploma ook geaccepteerd, maar dan moet er nog wel een aanvullend assesment/toelatingstoets gedaan worden. Daarnaast moet er een werkplek beschikbaar zijn waar de student zich kan ontwikkelen en praktijkervaring op kan doen. Er geldt een minimum aantal uren voor de werkplek, vaak is dat 16 of 24 uur per week. Er moet tenslotte een werkbegeleider aanwezig zijn op de werkplek om de VS’er in opleiding te begeleiden. Deze begeleider kan een arts of VS’er zijn.
Welke uitstroommogelijkheden heeft de studie tot VS?
De studie Master Advanced Nursed Practise (MANP) leidt op tot verpleegkundig specialist, voorheen bekend als nurse practicioner. Sinds 2021 stroomt de VS uit in één van de twee mogelijke uitstroomspecialismen:
- Verpleegkundig specialist AGZ (algemene gezondheidszorg)
- Verpleegkundig specialist GGZ (geestelijke gezondheidszorg)
Tot 2020 koos de pas gediplomeerde VS’er voor één van de volgende uitstroomspecialismen. VS’ers die het diploma in de uitstroom specialismen hebben behaald, moeten aanvullende modules volgen om hun BIG registratie te kunnen blijven behouden.
- Preventieve zorg bij somatische aandoeningen
- Acute zorg bij somatische aandoeningen
- Intensieve zorg bij somatische aandoeningen
- Chronische zorg bij somatische aandoeningen
- Geestelijke gezondheidszorg
Wat is het verschil tussen een VS en een PA?
Het beroep van verpleegkundig specialist lijkt op dat van een physician assistant, maar er is een belangrijk verschil tussen deze beroepen. Waar een physician assistant vaak voornamelijk medische taken verricht, geeft een verpleegkundig specialist ook (langdurige) zorg aan specifieke groepen patiënten. In de praktijk is dit verschil soms genuanceerder, aangezien een VS in sommige gevallen als regiebehandelaar fungeert en eindverantwoordelijk is voor het behandelingsproces. Voor een uitgebreider antwoord kijk je op onze pagina over het verschil tussen VS en PA.
Wat verdient een verpleegkundig specialist?
Het salaris van een verpleegkundig specialist in Nederland is afhankelijk van verschillende factoren, zoals de werkgever, de ervaring en de functie. In het algemeen ligt het salaris in de sector zorg en welzijn tussen de €3.700 en €5.400 bruto per maand. Dit is echter een richtlijn en het is belangrijk om te vermelden dat de exacte bedragen kunnen variëren. Er zijn ook verschillende regelingen en secundaire arbeidsvoorwaarden die de hoogte van het salaris kunnen beïnvloeden.
De VS wordt beloond volgens de geldende CAO van het werkveld waarin hij of zij zich bevindt. In het ziekenhuis is bijvoorbeeld het CAO Ziekenhuizen van kracht. De functie van VS AGZ (Algemene Gezondheidszorg) valt doorgaans, eenmaal afgestudeerd, in schaal of functiegroep FWG 60. Anno 2024 hoort daar bij het CAO Ziekenhuizen een salaris bij van minimaal €3736 euro en maximaal € 5473 euro bruto per maand bij een fulltime contract. Hoeveel loon netto overblijft verschilt per werkgever. Een VS in de GGZ wordt vaak in functiegroep 65 ingeschaald.
Waar kan ik de opleiding verpleegkundig specialist (MANP) volgen?
De volgende hogescholen bieden de master studie Master Advanced Nursing Practice (MANP) tot verpleegkundig specialist, duaal aan:
Drenthe
–
Flevoland
–
Friesland
–
Gelderland
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen – Nijmegen.
Groningen
Hanzehogeschool Groningen – Groningen.
Limburg
Zuyd Hogeschool – Heerlen.
Noord-Brabant
Fontys Hogescholen – Tilburg.
Noord-Holland
Hogeschool Inholland – Amsterdam.
Overijssel
Saxion – Enschede.
Utrecht
Hogeschool Utrecht – Utrecht.
Zeeland
–
Zuid-Holland
Hogeschool Leiden – Leiden.
Hogeschool Rotterdam – Rotterdam.