Palliatieve zorg is een benadering die gericht is op het verbeteren van de kwaliteit van leven van patiënten die niet meer genezen kunnen worden. Het is een essentieel onderdeel van de verpleegkundige praktijk. In dit artikel zullen we de basisprincipes van palliatieve zorg bespreken en het verschil tussen palliatieve en terminale zorg uitleggen. Daarnaast zullen we de duur van palliatieve zorg en de vier fasen ervan behandelen.

Wat is palliatieve zorg?

Palliatieve zorg is een holistische benadering van zorg. Het doel is het comfort en de kwaliteit van leven van patiënten te verbeteren die te maken hebben met een ernstige, niet meer te genezen ziekte. Het is gericht op het verlichten van pijn en symptomen, het bevorderen van psychosociale ondersteuning en het bieden van spirituele begeleiding. Palliatieve zorg richt zich ook op het ondersteunen van de familie en naasten van de patiënt, zodat zij zich gesteund voelen gedurende het hele proces.

Wat is het verschil tussen palliatief en terminale zorg?

Terwijl palliatieve zorg zich richt op het verbeteren van de kwaliteit van leven van patiënten met een levensbedreigende ziekte, is terminale zorg specifiek gericht op patiënten in de laatste fase van hun leven. Terminale zorg begint wanneer een persoon naar verwachting nog maar enkele maanden te leven heeft. Palliatieve zorg daarentegen kan veel eerder in het ziekteproces beginnen en kan maanden tot jaren duren. Het belangrijkste doel van terminale zorg is het bieden van comfort en ondersteuning tijdens het sterfproces.

Welke ziekten zijn chronisch en ongeneeslijk?

Er zijn verschillende ziekten die als chronisch en ongeneeslijk worden beschouwd, wat betekent dat ze een langdurig verloop hebben en uiteindelijk levensbedreigend kunnen worden.

1. Kanker: Verschillende vormen van kanker, zoals longkanker, borstkanker, dikkedarmkanker en alvleesklierkanker, kunnen een chronisch en niet te genezen karakter hebben, vooral in gevorderde stadia.
2. Hartfalen: Een aandoening waarbij het hart niet in staat is om voldoende bloed rond te pompen, wat kan leiden tot ernstige symptomen en een verminderde levensverwachting.
3. Chronische obstructieve longziekte (COPD): Een progressieve longziekte, waaronder chronische bronchitis en longemfyseem, die de luchtwegen belemmert en ademhalingsproblemen veroorzaakt.
4. Neurologische aandoeningen: Ziekten zoals de ziekte van Parkinson, amyotrofische laterale sclerose (ALS) en multiple sclerose (MS) hebben vaak een progressief verloop.
5. Nierziekte: Gevorderde nierziekte kan leiden tot nierfalen, waarbij patiënten afhankelijk worden van dialyse of niertransplantatie. Palliatieve zorg kan nodig zijn om symptomen te beheersen en de kwaliteit van leven te verbeteren.

Wat is de duur van palliatieve zorg?

De duur van palliatieve zorg kan variëren, afhankelijk van de individuele behoeften van de patiënt en de voortgang van de ziekte. Het kan weken tot jaren duren. Palliatieve zorg kan in verschillende settingen worden verleend, zoals in ziekenhuizen, verpleeghuizen, hospices of zelfs thuis. Het belangrijkste is dat de zorg is afgestemd op de specifieke behoeften en wensen van de patiënt.

De vier fasen van palliatieve zorg:

1. Vroege palliatieve zorg: Dit begint bij de diagnose van een levensbedreigende ziekte. Het doel is om te zorgen voor symptoombeheersing en psychosociale ondersteuning. Het team werkt samen met de patiënt om behandelingsmogelijkheden te bespreken en te plannen.
2. Stabiele palliatieve zorg: In deze fase heeft de patiënt mogelijk al behandelingen ondergaan en zijn symptomen beter onder controle. De focus ligt op het handhaven van de kwaliteit van leven, het voorkomen van complicaties en het bieden van continue ondersteuning.
3. Complex palliatieve zorg: Naarmate de ziekte vordert, kunnen patiënten geconfronteerd worden met complexere symptomen en problemen. Het team biedt gespecialiseerde zorg en ondersteuning om het comfort van de patiënt te waarborgen.
4. Terminale palliatieve zorg: Dit is de laatste fase, waarin de patiënt naar verwachting nog maar enkele weken tot dagen te leven heeft. Het doel is om een comfortabel en waardig einde van het leven te bieden, met de juiste symptoomcontrole en emotionele ondersteuning voor zowel de patiënt als de familie.

Palliatieve zorg is een cruciale vorm van zorg die gericht is op het verbeteren van de kwaliteit van leven van patiënten met een ongeneeslijke ziekte. Het verschilt van terminale zorg doordat het zich richt op een breder scala aan behoeften en kan beginnen in een vroeger stadium van de ziekte. De verpleegkundige speelt een essentiële rol in het bieden van deze waardevolle zorg en ondersteuning aan patiënten en hun families, met de nadruk op compassie en comfort gedurende het hele zorgtraject.