In de jaren ’90 van de vorige eeuw ontstond er in de Verenigde Staten behoefte aan een snelle en gestructureerde manier van communicatie tussen medische professionals. De SBAR methode werd ontwikkeld en vanaf 2007 is deze methode (uitgebreid tot SBARR) ook in Nederland in gebruik. Met name in de Nederlandse ziekenhuizen zie je de methode of meetinstrument anno 2025 steeds meer in gebruik als communicatiemiddel tussen zorgverleners in een kritieke situatie. Lees verder om te lezen hoe je kunt oefenen met de SBAR methode.
Uitleg, voorbeelden en tips voor verpleegkundigen
De SBAR-methode is een communicatiestructuur die verpleegkundigen helpt om kort, duidelijk en gestructureerd te overleggen met collega’s, artsen of andere disciplines. SBAR staat voor:
Situation (Situatie)
Background (Achtergrond)
Assessment (Beoordeling)
Recommendation (Aanbeveling)
Dan bestaat er ook nog de uitgebreidere SBARR (met tweemaal R), waarbij de laatste R staat voor ‘Repeat (Herhalen)’.
Met deze methode voorkom je dat je belangrijke informatie vergeet en houd je je communicatie helder en professioneel — vooral in situaties waarin snel handelen belangrijk is.
Waarom werken met SBAR?
In de zorg komt het vaak voor dat je snel en correct moet overleggen met een arts, verpleegkundig specialist of collega. Bijvoorbeeld bij een klinisch onstabiele patiënt, verslechtering van vitale functies, of het overdragen van een complexe casus.
Door SBAR te gebruiken:
Breng je de situatie helder onder woorden
Krijgt de ander snel de juiste informatie
Blijf je zelf rustig en gestructureerd
Verklein je de kans op misverstanden
Hoe gebruik je de SBAR methode?
Zorg ervoor dat je voordat je de ander belt, je belangrijke informatie paraat hebt. Een arts staat soms bij een andere patiënt wanneer jij belt of zit al in een andere kritieke situatie. Dat betekent dat jouw communicatie vlot en correct moet zijn. Verzamel dus je benodigde informatie (naam en geboortedatum van de patiënt, opnamereden, relevante voorgeschiedenis, laatst gemeten vitale functies, eventuele gebruikte medicatie of laboratoriumwaarden of overige meetinstrumenten zoals DOS score). Kennis van medische zaken is dan ook belangrijk!
Wil je meer lezen over communiceren in de zorg? Het boek ‘Interprofessioneel communiceren in zorg en welzijn‘ helpt je op weg.
Een voorbeeld van een SBARR gesprek
S – Situation (Situatie)
Stel jezelf voor. Wat is je relatie tot de patiënt? Geef in 1 of 2 zinnen aan wat er nu aan de hand is.
“Hallo, u spreekt met …, verpleegkundige van de afdeling … Ik bel over meneer Jansen, 84 jaar, afdeling C. Hij is sinds twee uur kortademig, en ik maak me zorgen om hem.”
B – Background (Achtergrond)
Geef de relevante medische of verpleegkundige voorgeschiedenis. Denk aan diagnose, opnameduur, vitale functies, eerdere incidenten, medicatie.
“Hij is gisteren opgenomen met een longontsteking en daarvoor gestart met antibiotica. Hij voelt zich sinds twee uur erg benauwd en heeft een saturatie van 87% ondanks zuurstof. De overige controles zijn … en ik vind zijn handen en enkels nogal oedemateus.”
A – Assessment (Beoordeling)
Wat zijn jouw observaties of metingen? Wat is je klinisch oordeel?
“ Ik denk dat hij klinisch achteruitgaat. Ik denk zelf aan overvulling, maar ik weet het niet zeker.”
R – Recommendation (Aanbeveling)
Wat wil je dat er gebeurt? Wees duidelijk in je verzoek.
“Ik denk dat u binnen 30 minuten langs moet komen om hem zelf te beoordelen.”
Naderhand kun je reflecteren op de situatie. Daar zijn ook allerlei reflectie hulpmiddelen voor, zodat je nog meer kunt leren van de situatie.
SBAR methode per zorginstelling
In de praktijk betekent bovenstaand gesprek dat je een afspraak met de arts hebt gemaakt. Meestal is het de bedoeling dat de arts de genoemde afspraken ook nog schriftelijk vastlegt. Bijvoorbeeld in het elektronisch patiëntendossier. In sommige instellingen mag je als verpleegkundige pas een taak uitvoeren wanneer dit schriftelijk is vastgelegd. Informeer bij jouw instelling of afdeling hoe dit geregeld is om problemen te voorkomen.
SBAR in de praktijk
Je kunt SBAR gebruiken:
Bij het telefonisch consulteren van een arts of specialist
Tijdens de overdracht aan een collega of nachtdienst
In crisissituaties waar snel schakelen nodig is
In de wijkzorg of thuiszorg bij het contact met huisarts of triage
Tip: oefen SBAR ook op rustige momenten, zodat je het in stressvolle situaties automatisch toepast.
Veelgemaakte valkuilen bij SBAR
❌ Te veel details geven in de situatie (S) → Houd het kort
❌ Onzeker zijn over je assessment (A) → Benoem je observaties, dat is genoeg
❌ Geen duidelijke aanbeveling doen (R) → Vraag concreet wat je nodig hebt
Ook interessant om verder te lezen:
📋 Formuleer verpleegproblemen duidelijk met de PES-structuur
🧠 Leer observeren en beslissen in 6 stappen met klinisch redeneren
📝 Meer grip op rapporteren? Bekijk ons artikel over methodisch rapporteren
