In de jaren ’90 van de vorige eeuw ontstond er in de Verenigde Staten behoefte aan een snelle en gestructureerde manier van communicatie tussen medische professionals. De SBAR methode werd ontwikkeld en vanaf 2007 is deze methode (uitgebreid tot SBARR) ook in Nederland in  gebruik. Met name in de Nederlandse ziekenhuizen zie je de methode of meetinstrument anno 2024 steeds meer in gebruik als communicatiemiddel tussen zorgverleners in een kritieke situatie. Lees verder om te lezen hoe je kunt oefenen met de SBAR methode.

Wat is de SBAR of SBARR methode?

SBARR staat voor:

• Situation (situatie)
• Background (achtergrond)
• Assesment (beoordeling)
• Reccomendation (aanbeveling)
• Repeat (herhalen)

De tweede R (repeat) zie je niet standaard terug in de SBARR methode. Deze stap van de SBARR is echter wel een belangrijke. Er wordt in deze stap nog eens herhaald wat er wordt gecommuniceerd en afgesproken, zodat fouten tot een minimum worden beperkt.

SBAR methode en klinisch redeneren

Een juiste en efficiënte communicatie tussen medisch hulpverleners is vooral van belang in acute situaties en wordt veel gebruikt bij het klinisch redeneren. Wanneer je als verpleegkundige een instabiele patiënt hebt, kun je met deze methode de arts zo snel mogelijk correct informeren en beleid afspreken. De methode wordt anno 2023 reeds aangeleerd tijdens veel mbo-v en hbo-v opleidingen tot verpleegkundige. Hoe je de methode daadwerkelijk gebruikt, wordt hier uitgelegd.

Hoe gebruik je de SBAR methode?

Zorg ervoor dat je voordat je de arts (of andere professional) belt, je belangrijke informatie paraat hebt. Een arts staat soms bij een andere patiënt wanneer jij belt of zit al in een andere kritieke situatie. Dat betekent dat jouw communicatie vlot en correct moet zijn. Verzamel dus je benodigde informatie (naam en geboortedatum van de patiënt, opnamereden, relevante voorgeschiedenis, laatst gemeten vitale functies, eventuele gebruikte medicatie of laboratoriumwaarden of overige meetinstrumenten zoals DOS score). Kennis van medische zaken is dan ook belangrijk!

Een voorbeeld van een SBARR gesprek

• Situation: Stel jezelf voor. Wat is je relatie tot de patiënt? Wat is de situatie waarover je belt?
  Bijvoorbeeld: “Hallo, u spreekt met …, verpleegkundige van de afdeling … Ik bel voor een patiënt van mij, mevrouw Jansen, en ik maak mij zorgen omdat zij in korte tijd toenemend benauwd is geworden.”
• Background: Hier vertel je over de diagnose die de patiënt heeft gekregen, maar ook over de gebruikte medicatie. Tevens vertel je over relevante allergieën of laboratoriumuitslagen. Vitale functies noem je hier op, evenals relevante voorgeschiedenis.
  Bijvoorbeeld: “Mevrouw Jansen is gisteren opgenomen met een longontsteking en daarvoor gestart met antibiotica. Zij voelt zich sinds twee uur erg benauwd en heeft een saturatie van 92%. De overige controles zijn … en ik vind haar enkels en handen nogal oedemateus (vocht vasthouden).”
• Assessment: Wat denk je zelf van de situatie en wat zou er aan de hand kunnen zijn? Hier kun je zelf al wat meedenken met de arts.
  Bijvoorbeeld: “Ik denk zelf dat het wellicht overvulling zou kunnen zijn, maar ik weet het niet zeker.”
• Reccommendation: Wat wil je dat er gaat gebeuren? Vertrouw je het niet en wil je dat de arts langskomt? Zeg dat dan ook.
  Bijvoorbeeld: “Ik denk dat je binnen nu en 30 minuten langs moet komen om mevrouw zelf te beoordelen.”
• Repeat: Herhaal het antwoord, zodat er geen misverstanden ontstaan over het beleid.
  Bijvoorbeeld: “Dus je komt binnen een 30 minuten en wil graag dat ik bij mevrouw alvast 1 liter zuurstof toedien en daarnaast alvast furosemide (plasmiddel/vochtafdrijvende medicatie) klaarmaak.”

Naderhand kun je reflecteren op de situatie. Daar zijn ook allerlei reflectie hulpmiddelen voor, zodat je nog meer kunt leren van de situatie.

SBAR methode per zorginstelling

In de praktijk betekent bovenstaand gesprek dat je een afspraak met de arts hebt gemaakt. Meestal is het de bedoeling dat de arts de genoemde afspraken ook nog schriftelijk vastlegt. Bijvoorbeeld in het elektronisch patiëntendossier. In sommige instellingen mag je als verpleegkundige pas een taak uitvoeren wanneer dit schriftelijk is vastgelegd. Informeer bij jouw instelling of afdeling hoe dit geregeld is om problemen te voorkomen.

In de gezondheidszorg worden talloze meetinstrumenten gebruikt om de (kwaliteit van) geleverde zorg te monitoren of te meten. Wil je daar meer over weten? Bekijk dan het artikel over meetinstrumenten in de gezondheidszorg