Wanneer je veel met patiënten werkt die een nieraandoening hebben, ben je het vast wel eens tegengekomen: fosfaatbinders. Geneesmiddelen uit deze groep zorgen ervoor dat er niet teveel fosfaat in het bloed komt. Dat is met name belangrijk bij patiënten die aan hemodialyse / nierdialyse doen.

Wat zijn fosfaatbinders?

Het mineraal fosfaat zorgt samen met calcium voor sterke botten. Wanneer de nieren niet goed werken, wordt er te weinig fosfaat uitgeplast. Het gevolg is dat het fosfaat achter blijft in het bloed en het fosfaatgehalte te hoog wordt (hyperfosfatemie). In veel etenswaren zitten fosfaten. Fosfaatbinders zijn medicijnen die het mineraal fosfaat uit voeding aan zich kan binden. Het fosfaat kan dan het lichaam verlaten en wordt niet opgenomen in het bloed van de patiënt. Op die manier wordt het fosfaatgehalte in het bloed niet te hoog. Dit wordt voorgeschreven aan patiënten die dialyseren, naast een fosfaatarm dieet.

Verschillende fosfaatbinders

De meest voorkomende fosfaatbinders zijn:

Renvela (Sevelameer carbonaat): in tabletvorm en in poedervorm.

Phos-ex (Calciumacetaat): in tabletvorm.

Calcichew (Calciumcarbonaat): kauwtablet.

Fosrenol (Lanthaan carbonaat): kauwtablet.

Algeldraat: kauwtablet.

Fosfaatarm dieet

Met name patiënten die aan hemodialyse doen, doen er goed aan zich te houden aan een fosfaatarm dieet. Over het algemeen geldt: hoe meer eiwitten in de voeding, hoe meer fosfaat hier in zit (melk, vlees, kip, vis, eieren, kaas, zuivel, noten). Er zit weinig fosfaat in groenten, fruit, koek, snoep en suiker.

Tips voor verpleegkundigen

Aangezien fosfaatbinders fosfaat uit het voedsel halen en aan zich binden, is het belangrijk om dit medicijn letterlijk mét de maaltijd te nemen. Wanneer je bijvoorbeeld te laat bent met delen en je patiënt heeft het eten al op, dan heeft het nemen van de fosfaatbinder geen nut meer.

Ook wanneer de patiënt een tussendoortje neemt met fosfaat (kaas, een beker melk, een softijsje), is het belangrijk een fosfaatbinder aan te bieden.

Bron: https://www.nvn.nl/files/nvn_nl/Medicijnwijzer_2009.pdf, http://www.bloedwaarde.nl